Χαιρετισμός στο Συνέδριο «Όμοδοs: Ιστορία και Πολιτισμός»

Σάββατο 21.9.2019

Του Μητροπολίτη Πάφου Γεωργίου

  

            Κάθε φορά που μου ζητείται ένας χαιρετισμός για κάποιο συνέδριο ή κάποια έκδοση ή και για κάποια εκδήλωση μιας κοινότητάς μας, νιώθω ιδιαίτερη συγκίνηση. Αναλογίζομαι το ιστορικό βάθος στο οποίο φτάνουν οι ρίζες μας στον ελληνικό και χριστιανικό αυτό τόπο. Ρίζες ελληνικές ηλικίας τριών και πλέον  χιλιετιών, που έγιναν και χριστιανικές πριν δύο χιλιάδες χρόνια.

          Η συγκίνησή μου κορυφώνεται σήμερα με την αναφορά μου στο Όμοδος, εκλεκτή κοινότητα της Μητρόπολης Πάφου, στην οποία πάτησε ιδιαίτερα βαριά το πόδι της η Ιστορία. Μιαν κοινότητα που την σκεπάζει και την προστατεύει η χάρις του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού από ημερών αρχαίων∙ που την ευνόησαν βασιλείς και αρχιερείς, ο Μ. Κωνσταντίνος , η αγία Ελένη, ο Άγιος Πανάρετος· που φυλάσσει ως λίθους τιμίους και μαργαρίτες  πολύτιμους, την κάρα του Απ. Φιλίππου και τόσα άλλα χαρτόβρυτα λείψανα· που έδωσε  συνεισφοράν πολύτιμη στην εθνική παλιγγενεσία το αίμα του οικονόμου Δοσίθεου. Μιαν  κοινότητα που και σήμερα, ακόμα, βρίσκεται σ’ ένα συνεχή διάλογο με την Ιστορία.

          Ταυτόχρονα με τη συγκίνησή μας, συνειδητοποιούμε όλοι, ότι ως Κύπρος διαθέτουμε βάθος πολιτισμού χιλιετιών. Όταν άλλοι λαοί, που σήμερα ρυθμίζουν τις τύχες της ανθρωπότητας, βρίσκονταν  σε ημιάγρια κατάσταση και χώρες μεγάλες απουσίαζαν από τον γεωγραφικό χάρτη της γης, η πατρίδα μας ανέπτυσσε πολιτισμό περιωπής. Κι όταν περίφημες πόλεις του σήμερα ήταν ακόμη βοσκότοποι, το Όμοδος δεν ήταν απλώς οργανωμένο σε κοινωνία ανθρώπων, αλλά και δεχόταν βασιλικές επισκέψεις, ίδρυε μονές και γινόταν κέντρο μετάδοσης της  Χριστιανικής πίστης.

          Χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί με το σημερινό συνέδριο θα φωτιστούν πολλές πτυχές της Ιστορίας του Ομόδους και του πολιτισμού που αναπτύχθηκε στην περιοχή. Παρόλο που, όπως διαλαμβάνεται στο πρόγραμμα, οι εισηγήσεις θα περιστραφούν κυρίως στην περίοδο της Αγγλοκρατίας, είμαι σίγουρος ότι όλοι θα νιώσουμε και θα αναπνεύσουμε και το πιο μακρινό παρελθόν .   

          Κάθε φορά που επισκέπτομαι το Όμοδος για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας, βλέποντας τους κατοίκους με την έμφυτη περηφάνεια που τους χαρακτηρίζει, νιώθω πως αυτοί είναι ηλικίας πέραν των τριών χιλιάδων ετών, όσο και οι πρώτοι Αρκάδες που κατοίκησαν στην περιοχή. Γιατί, πάνω  από το βιολογικό φαινόμενο της ζωής, βρίσκονται η πνευματική και η ψυχική πείρα, που αντλούν από τους προγόνους και προσδιορίζουν το ποιόν και τη συμπεριφορά του καθενός μας. Κι αν έπνευσαν  άνεμοι ποικίλων περιστάσεων και περιόρισαν σήμερα τον πληθυσμό της κοινότητας, οι εναπομείναντες μόνιμοι κάτοικοι δεν παρουσίασαν καμιάν έκπτωση στα επίπεδα του πολιτισμού και των επιδιώξεών τους. Μαζί με τους αναπαυομένους "εν ουρανίοις θαλάμοις διηνεκώς" προγόνους τους, αλλά και τους ζώντας αποδήμους τους, "τους εγγύς και τους μακράν," συνεχίζουν να υπακούουν στην προσταγή αιώνων και χιλιετιών. Κρατούν ζωντανές τις παραδόσεις τους, διατηρούν, μέρα και νύκτα, ανοικτό και περιποιημένο το μοναστήρι του Σταυρού, ενωτίζονται τα ηχηρά μηνύματα της Ιστορίας , ζωντανεύουν, με τα ετήσια μνημόσυνα που τελούν, μορφές και γεγονότα του παρελθόντος, υπενθυμίζουν, με συνέδρια και ποικίλες εκδηλώσεις, τον υψηλό πολιτισμό της κοινότητας, διατηρούν με θυσίες και αγώνες το Γυμνάσιό τους  και ελπίζουν σε καλύτερο αύριο.        

          Το να κοιτάς πάντα πίσω, στο παρελθόν, ενέχει ένα μεγάλο κίνδυνο· τον εγκλωβισμό στο παρελθόν, την εσωστρέφεια κι έναν ιδιότυπο πνευματικό αυτισμό. Και το να αντιγράφεις το χθες είναι άσκοπο. Η εμπειρία, όμως, του παρελθόντος είναι πολύτιμη για να αντιμετωπίσεις το αύριο. Οι άνθρωποι δίχως μνήμη περιφέρονται ανέστιοι στο σήμερα, είναι σαν ξεριζωμένοι. Αν σβήσουμε το ιστορικό παρελθόν από τη ζωή των ανθρώπων, αυτοί θα γίνουν πιο ευάλωτοι σε κάθε είδους ξένες επιδράσεις, θα χάσουν τον προσανατολισμό και τις ρίζες τους.

          Η ιστορική μνήμη και η πολιτιστική μας παράδοση, απτό δείγμα της οποίας είναι τα εκκλησιαστικά μας μνημεία και τα εκκλησιαστικά μας  κειμήλια, τόσο πλούσια στην κοινότητα αυτή, αποδεικνύουν την πολιτιστική συνοχή των γενεών στον τόπο μας και συμβάλλουν καθοριστικά στην οικοδομή του μέλλοντος.

          Αυτοί που ισχυρίζονται ότι όσα συνιστούν ιστορικές μνήμες και παραδόσεις είναι ξεπερασμένα,  μπροστά στα όσα αγαθά επαγγέλλεται η παγκοσμιοποίηση, είναι καταδικασμένοι, αφού χάνουν, με τον τρόπο αυτό, τη συνείδηση της εθνικής και θρησκευτικής τους ταυτότητας, σε διολίσθηση προς την ανυπαρξία και τη λησμονιά.

Ιδιαίτερα εμείς σήμερα στην Κύπρο, που αντιπαλεύουμε με υπέρτερες δυνάμεις, οφείλουμε να μοιάσουμε στον Ομηρικό Οδυσσέα. Όχι μόνο στην πολύτροπη επινοητικότητα για επιβίωση, αλλά και στην αταλάντευτη εμμονή του στην επιστροφή στο σπίτι του, την προσήλωση στις παραδόσεις μας. Προβάλλοντας ως ασπίδα τα αλώβητα από τον χρόνο στοιχεία της ιστορικής μας παράδοσης και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς θα μπορέσουμε να αποκρούσουμε όλες τις αφελληνιστικές προσπάθειες που συναντούμε από παντού και τις αντιχριστιανικές επιθέσεις που δεχόμαστε.

 

          Ένας μεγάλος Ιεράρχης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο μακαριστός Χαλκηδόνος Μελίτων, λέει ότι «η εικόνα της παρούσης ώρας μοιάζει με μια μεγάλη προθήκη καταστήματος, όπου είναι εκτεθειμένα ακριβά και φτηνά αντικείμενα· και όπου τη νύχτα το χέρι κάποιου επιτήδειου άλλαξε τις πινακίδες των τιμών και έβαλε τις ψηλές τιμές στα φτηνά αντικείμενα και τις φτηνές τιμές στα ακριβά αντικείμενα». Και πράγματι! Επιδιώκεται πολλάκις, σήμερα, το ευτελές, που θεωρείται ανώτερο, ενώ παραγνωρίζονται αξίες και μόνιμα αγαθά.

           Για χάρη ψεύτικων ουτοπιών που επαγγέλλεται η παγκοσμιοποίηση, και για μηδαμινής αξίας πράγματα θα απαρνηθούμε τους εαυτούς μας και θα διαγράψουμε την πολιτιστική μας παράδοση; Η απάντηση απ’ όλους εμάς ήταν αρνητική.

   Συγχαίρω θερμά την Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου, τους εκλεκτούς εισηγητές και όσους συμβάλλουν στην επιτυχία αυτού του Συνεδρίου. Θα περιμένουμε τα πορίσματα για να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις και τις  εμπειρίες μας.