Χαιρετίζω με ιδιαίτερη χαρά το σημερινό τέταρτο Παγκύπριο Συνέδριο Μαθητών—Καθηγητών για τις Θετικές Επιστήμες. Η χαρά μου είναι ανυπόκριτη γιατί ευτύχησα να σπουδάσω κι εγώ μια Θετική Επιστήμη, τη Χημεία, κι έζησα στη μαγεία τόσο των πειραμάτων όσο και της θεωρητικής εμβάθυνσης σ’αυτή.
Ασχολήθηκα για χρόνια πολλά και με τη διδακτική της Χημείας και συνειδητοποίησα δυσκολίες και χαρές που συνοδεύουν τη σταδιακή πρόσβαση στα μυστικά των Θετικών Επιστημών.
Ομολογώ πως ήταν με πολλή δυσκολία που αποχωρίστηκα τις Θετικές Επιστήμες και τη διδασκαλία τους όταν είχα εκλεγεί επίσκοπος. Γιατί ένιωθα να έχουν σαφήνεια εννοιών μοναδική και ακρίβεια στη δήλωση των σχέσεων των πραγμάτων, που ερευνούν, ανεπανάληπτη, δύσκολα εφικτή σε οποιουσδήποτε άλλους τομείς της μάθησης.
Είχα την ευκαιρία να σπουδάσω και Θεολογία, που κινείται σε μιαν άλλη περιοχή της γνώσης, ξένη προς τις Θετικές Επιστήμες. Ομολογώ, όμως, δίχως καμιά επιφύλαξη, πως χωρίς το υπόβαθρο της θετικής σκέψης που απέκτησα από τη φοίτησή μου στις Θετικές Επιστήμες, θά’ταν διαφορετική και ανεπαρκής η αντίκρυση, εκ μέρους μου, της Θεολογίας. Αντιλαμβάνομαι, έτσι, κατ’αναλογία, και τον Πλάτωνα, που δίδασκε πως μια θετική επιστήμη συνιστά την αρίστη προπαρασκευή για τη διαλεκτική και είναι ο συνεκτικός κρίκος μεταξύ των ιδεών και της πραγματικότητας.
Οι Θετικές Επιστήμες στις μέρες μας αναπτύσσονται με ταχύτατους ρυθμούς. Αυτή η ανάπτυξη συνεπάγεται και ιδιαίτερες δυσκολίες για τους μαθητές αλλά και ευθύνες για τους καθηγητές.
Δυσκολίες και ευθύνες, γιατί πρέπει να παρακολουθούν καθημερινά τις νέες ανακαλύψεις στον επιστημονικό τομέα και τις νέες εφευρέσεις στον τεχνολογικό τομέα.
Έχουν ευθύνη και οι καθηγητές των Θετικών Επιστημών, πέραν από του να ενσταλάξουν στους μαθητές την ευαισθησία και το ενδιαφέρον γι’αυτές, να τους εισαγάγουν και στις νέες ανακαλύψεις.
Να τους δώσουν να κατανοήσουν ότι η ίδια η ζωή, στη βιολογική της έκφανση, μπορεί και περιγράφεται πλήρως με φυσικά και χημικά φαινόμενα, αναλύεται σε χημικές αντιδράσεις και γενικά να διευρύνουν τον τρόπο σκέψης τους. Να τους οδηγήσουν και σε συνειδητοποίηση των ορίων της έρευνας και να τους καταστήσουν σαφές ότι δεν υπάρχει επιστήμη που να είναι πανάκεια.
Προαγωγή των Θετικών Επιστημών στην Παιδεία, επομένως, και πρόοδος στη σκέψη, που αυτές καλλιεργούν, θα οδηγήσει σε πληρέστερη κατανόηση του κόσμου. Γιατί, πράγματι, σ’όλη τη δημιουργία, από τα άστρα και τη σύστασή τους, μέχρι την εξαφάνισή τους και δημιουργία νέων αστέρων, κι από τις μεταβολές του σύμπαντος μέχρι τις βιολογικές λειτουργίες των οργανισμών κυριαρχούν οι Θετικές Επιστήμες.
Δεν αγνοώ ότι το συνέδριό σας γίνεται σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για την πατρίδα μας. Οι οικονομικές δυσχέρειες οπωσδήποτε επηρεάζουν αρνητικά το έργο της διδασκαλίας των Θετικών Επιστημών αφού συνεπάγονται περικοπές στα κονδύλια για την Παιδεία. Δεν είναι αυτό, όμως, πιστεύω το μεγαλύτερο πρόβλημα. Το κύριο πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου, εστιάζεται στην απώλεια της αυτοπεποίθησής μας ως Ελλήνων και της υποτίμησης των δυνατοτήτων μας. Υπερτιμήσαμε την οικονομική άνεση των δανειστών μας και συρρικνώσαμε την αξιοπρέπειά μας. Πιστεύω πως και οι Θετικές Επιστήμες με τη διδακτική τους μπορούν να συμβάλουν τα μέγιστα στην ανόρθωση του γοήτρου των μαθητών μας και στην απόκτηση ξανά της χαμένης αυτοπεποίθησής τους. Η αναφορά και μόνο στη συμβολή της γλώσσας μας στην ονοματολογία μεθόδων, αστέρων,στοιχείων, σωματιδίων και ενώσεων καθώς και η χρησιμοποίηση άλλων ελληνικών όρων στην περιγραφή φαινομένων, αντιδράσεων και μηχανισμών, (π.χ. υδρογόνο-ύδωρ γεννά, ανιόν-ανερχόμενο σωματίδιο στην άνοδο, οξείδωση κλπ), θα ανυψώσει οπωσδήποτε το ηθικό τους. Μα και η αναφορά στους προγόνους μας, όπως τον Δημόκριτο και τις αντιλήψεις του για τη δομή της ύλης, σε εποχές που οι πρόγονοι των σημερινών κοσμοκρατόρων δεν είχαν γραφή και αλφάβητο, συνιστά μεγάλη ένεση αισιοδοξίας.
Δεν είναι μόνον έργο των πολιτικών η εθνική επαγρύπνηση. Είναι έργο όλων μας, και των εκπαιδευτικών, που διαπλάθουν με την όλη αγωγή, που προσφέρουν στα σχολεία, τη νέα γενιά. Χωρίς εθνική αξιοπρέπεια, ή και χωρίς πατρίδα για μας τους Κυπρίους, όπου διαφαίνεται ο κίνδυνος της πλήρους κατάληψης και Τουρκοποίησης της νήσου μας, ουδεμία σημασία θα έχει η πρόοδος, ή η ανάπτυξη των Θετικών Επιστημών.
Συγχαίρω τους διοργανωτές του συνεδρίου και εύχομαι καλή επιτυχία σ’αυτό. Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις εισηγήσεις καθώς και τα πορίσματα που θα εξαχθούν.
