English  Αρχική Σελίδα   Μητρόπολη   Μητροπολίτης   Eπισκοπή Αρσινόης  Επικοινωνία

       
  Δελτίο Κηρυγμάτων    

  
   Τυπικαί Διατάξεις
 
  
      Εορτολόγιον
 

  
Καταστατικό Εκκ. Κύπρου

 

  
Περιοδικό Απ. Βαρνάβας
 

 

 

 

 

 

ΟΜΙΛΙΑ

 

 

Κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Ν. Νεάρχου « ΜΑΚΑΡΙΟΣ- Δραματική πορεία»

 

Πάφος 3.8.2021

Του Μητροπολίτη Πάφου Γεωργίου

         

Κάθε εκδήλωση προς τιμή του Εθνάρχη Μακαρίου, οποιαδήποτε μορφή και οποιοδήποτε περιεχόμενο κι αν έχει, αποτελεί κέντρισμα για αγώνα.

          Ακόμα κι όταν o ίδιος ο Μακάριος βρισκόταν σ’ αυτή τη ζωή, η μορφή του, εξαγνισμένη από τους συνεχείς αγώνες για ελευθερία και δικαίωση του λαού του, δεν παρέπεμπε σε κάτι κατώτερο από τους δικούς του αγώνες.

          Και σήμερα, τα μεγάλα ελλείμματα που παρατηρούνται, σ’ όλους τους τομείς της Κυπριακής ζωής, από τη μακροχρόνια φυσική απουσία του, σε αναζήτηση των αγώνων του παραπέμπουν.

Δεν μπορώ, ούτε και τώρα, σ’αυτή την επετειακή συγκέντρωση, που γίνεται την ημέρα θανάτου του Εθνάρχη και με σκοπό την παρουσίαση του δίτομου βιβλίου του Νέαρχου Νεάρχου «Μακάριος- Δραματική πορεία», να ξεφύγω απ’αυτά τα πλαίσια.

          Ο Μακάριος δεν αποτελεί για μας παρελθόν. Βρίσκεται σ’ ένα διαρκή διάλογο με την Ιστορία. Είναι και θα παραμείνει πάντα η μεγάλη προσωπικότητα της Κύπρου. Η θαυμαστή διορατικότητά του, το εύστροφο πνεύμα του, η γνώση εκ μέρους του των αρετών και των ελαττωμάτων της φυλής, η πείρα του που αποκτήθηκε από τους συνεχείς και ακατάπαυστους αγώνες του, τον περιέβαλαν με μια μοναδική αίγλη και του έδωσαν μιαν ξεχωριστή θέση που δεν απαντάται για κανέναν άλλο στην μακραίωνη ιστορία του τόπου μας.

          Η σφραγίδα του υπάρχει σε όλα τα μεγάλα και σημαντικά έργα που πραγματοποιήθηκαν στον τόπο μας επί των ημερών του. Από τη διοργάνωση του απελευθερωτικού αγώνα και την απαλλαγή από τον αποικιακό ζυγό, μέχρι την οργάνωση της Εκκλησίας και της Παιδείας, τη δημιουργία του κράτους κοινωνικής πρόνοιας και άλλα. Έργα τα οποία η διορατικότητά του τα έθεσε σε ενέργεια με την εκπλήσσουσα ικανότητά του και τη δύναμη να τα κινεί, να τα παρακολουθεί, να τα επιτυγχάνει.

          Ο Μακάριος δεν ήταν όργανο που αντιλάλησε απλώς ξένους ήχους. Η φωνή του δεν ήταν αντήχηση της ιδεολογίας της εποχής του, ούτε και απλή έκφραση της προγονικής αρετής. Ήταν πλαστουργός δικών του σκοπών που βασίζονταν, ασφαλώς, στις παρακαταθήκες των προγόνων, στις Χριστιανικές και Ελληνικές αξίες, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν όμως, απ’ αυτόν δημιουργικά, ελεύθερα, συνειδητά και εκφράστηκαν στις χρονικές συντεταγμένες του καιρού του και στις γεωγραφικές συντεταγμένες της Κύπρου. Γι’ αυτό και κατάφερε να ρίξει τον επαναστατικό χείμαρρο, που από το 1931 κατέκλυζε ασυντόνιστα την Κύπρο, στη σωτήρια κοίτη του. Έγινε ο οδηγών εγκέφαλος και ο εμψυχωτής του επαναστατημένου λαού, ο νέος Μωϋσής που ηγήθηκε της εξόδου του λαού του από τη δουλεία αιώνων στην απολύτρωση. Στα 64 χρόνια της ζωής του επετέλεσε έργο αιώνων.

          Γνώριζε, ο Μακάριος να εκτιμά τις συγκυρίες και να αξιοποιεί επιτυχώς τις ευκαιρίες. Υπερασπιζόμενος τα δίκαια του λαού του γνωρίστηκε ανυποχώρητος  τόσο σε «φιλικές» τάχα υποδείξεις, όσο και σε απειλές. Υπήρξε ασυμβίβαστος στις αρχές του και δεν δίστασε να έλθει σε αντιπαράθεση όχι μόνον με τους ξένους, - τους Άγγλους, τους Τούρκους, τη Χούντα (κι αυτοί ξένοι ήσαν) – αλλά και με μια σειρά ελληνικών κυβερνήσεων που είχαν μιαν κοντόφθαλμη πολιτική και τους έλειπε το ευρύτερο όραμα της Φυλής.

          Δεν άρκεσε, δυστυχώς, η μεγαλοσύνη του ηγέτη για να αποσοβηθεί το κακό. Άφρονες, που είχαν το ακαταλόγιστο, αλλά και συνειδητοί προδότες, άνοιξαν τις πύλες στον εχθρό. Όταν τα χαράματα της 20ής  Ιουλίου 1974 έφθασαν πάνοπλες οι ορδές του Αττίλα, βρήκαν τις κερκόπορτες ανοικτές. Τις είχαν ανοίξει από τις 15 Ιουλίου επίορκοι στρατιωτικοί, συνειδητοί προδότες και άμυαλοι συνεργοί, που είχαν αφαιρέσει την προστατευτική ασπίδα από τους προμαχώνες και την ατσαλένια θωράκιση από τις καρδιές.  Έφεραν έτσι την καταστροφή στην Κύπρο και επιτάχυναν τον θάνατο του Μακαρίου. Ο Θεός, ωστόσο, μάς τον χάρισε, έστω και για λίγο, μετά την καταστροφή για να μας αφήσει υποθήκες ζωής και να μας χαράξει την πορεία του αγώνα για απελευθέρωση.

 Σήμερα, σαραντατέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του, εχθροί και φίλοι τον μνημονεύουν. Στη συντριπτική πλειοψηφία του ο Κυπριακός λαός στρέφει καθημερινά τη σκέψη του σ’ Αυτόν με οδύνη και μετρά τη μεγάλη απώλεια. Όσοι συνεργάστηκαν τίμια και ειλικρινά μαζί του συνειδητοποιούν πως, με τον θάνατό του, έχασαν και το δείγμα της αυθεντικότητας. Άλλοι, που διέπρεψαν ως απλοί, εκ του μακρόθεν, θεατές των αγώνων και του δράματός του, παρουσιάζονται ως στυλοβάτες του έργου του. Και μερικοί, που αποτελούν μια μικρή μειοψηφία, οι οποίοι όσο ζούσε συνεχώς τον υπέσκαπταν και τον υπονόμευαν, σε μιαν προσπάθεια να απαλλαγούν από τις τύψεις και τις ερινύες για την ανείπωτη καταστροφή που προκάλεσαν στον τόπο, προσπαθούν να του βρουν σφάλματα, να του αποδώσουν ευθύνες.

          Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που μας συγκινεί ιδιαίτερα το έργο του κ. Νέαρχου Νεάρχου «Μακάριος, δραματική πορεία», στο οποίο ο συγγραφέας παρουσιάζει τις συνεχείς και υπεράνθρωπες προσπάθειες του αοίδιμου Εθνάρχη για αντιμετώπιση και αποφυγή των συνεχών πλεκτανών και παγίδων που απεργάζονταν διάφοροι στην πορεία του αγώνα για την εθνική μας δικαίωση. Ο κ. Νεάρχου είναι άξιος συγχαρητηρίων γιατί δεν λογάριασε κόπους και χρόνο προκειμένου να υπερασπιστεί τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και να αναδείξει την αλήθεια ως προς τους χειρισμούς του, στις διάφορες φάσεις του εθνικού μας θέματος, έναντι των υπονομεύσεων όλων αυτών, ξένων, αλλά και Ελλήνων και ελληνοφώνων.

          Εκείνο, στο οποίο, κυρίως, εστιάζει ο συγγραφέας, είναι οι πλεκτάνες, οι δολοπλοκίες και οι συνωμοσίες που προέρχονταν από το εσωτερικό και που, πολλάκις,  παρακινούνταν από τη Χούντα των Αθηνών. Μια μικρή μειοψηφία ανθρώπων, οι οποίοι είτε ξεγελάστηκαν από εύηχα συνθήματα, κενού περιεχομένου, είτε φθόνησαν, για τον ένα ή τον άλλο ιδιοτελή λόγο τον Μακάριο, είτε εξαγοράστηκαν από ξένους οδήγησαν με τις ενέργειές τους στην καταστροφή. Αυτοί προσπαθούν μέχρι σήμερα να δημιουργήσουν και να συντηρήσουν ένα μεγάλο ψέμα γύρω από τις προθέσεις και τις ενέργειες του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Κι είναι για την αποκατάσταση της αλήθειας και την παράδοσή της αναλλοίωτης, στις μέλλουσες γενεές, που κοπίασε ο κ. Νεάρχου. Σ’ αυτή την περίοδο, και λόγω αυτής της αμφισβήτησης, έζησε ώρες σκληρές και δύσκολες ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Σκληρότερες και από την εξορία στις Σεϋχέλλες. Εκεί υπέφερε από τον ξένο δυνάστη. Τώρα από τα ίδια τα παιδιά του.

          Είναι χαρακτηριστικό ένα χρονογράφημα του Φρέντυ Γερμανού, με τον τίτλο «Πέτρες – ένας αιώνας πέτρες», που δημοσιεύτηκε την ημέρα της κηδείας του Μακαρίου. Το χρονογράφημα παρουσιάζει τον Τρικούπη, τον Βενιζέλο και τον Γεώργιο Παπανδρέου να υποδέχονται τον Μακάριο στα ουράνια σκηνώματα, έχοντας ο καθένας τους, μιαν αγκαλιά γεμάτη πέτρες. Στο εύλογο ερώτημα του Μακαρίου τι ήταν εκείνες οι πέτρες, ο Τρικούπης απάντησε, με πόνο ψυχής, ότι ήταν οι πέτρες, που του έριξαν οι Έλληνες γιατί ήθελε να κάμει την Ελλάδα μεγάλη. Ο Βενιζέλος, με εξίσου θλιμμένο ύφος, του απάντησε πως οι δικές του ήταν οι πέτρες, που του έριξαν οι Έλληνες γιατί έκαμε την Ελλάδα μεγάλη. Κι ο Γεώργιος Παπανδρέου του είπε πως τις πέτρες εκείνου του τις πέταξαν το 1965 γιατί πίστευε πως η Δημοκρατία θα νικούσε. Στην ερώτηση και των τριών «πού είναι οι δικές σου πέτρες Μακάριε;» ο αλησμόνητος Εθνάρχης, μ’ εκείνη την θλίψη των ματιών του, που αναγνώριζε εύκολα όποιος τον ήξερε, τους απάντησε πως εκείνου δεν του έριξαν απλώς πέτρες. Του άφησαν πέτρες. Και παραμερίζοντας ένα σύννεφο, τους έδειξε τα χαλάσματα του Προεδρικού, ένα σωρό πέτρες, όπως τις άφησαν, μια θλιβερή μειοψηφία Κυπρίων προδοτών κι η ξενοκίνητη Χούντα των Αθηνών. Κι η αιτία όχι διαφορετική από εκείνη των άλλων. Ήθελε να εξασφαλίσει και να κατοχυρώσει συνθήκες ελευθερίας για τον λαό του, να τον προστατέψει από την βουλιμία της Τουρκίας, που αναζητούσε αφορμή και περίμενε κάποιο ολίσθημά μας για να επέμβει,  «να θύση και να απολέση», να Τουρκοποιήσει την Κύπρο.

Όλοι εμείς καταλαβαίνουμε ότι του άφησαν πέτρες, με την ελπίδα πως θα τον είχαν θάψει κάτω από αυτές, γιατί οιακοστροφούσε το πλοιάριο της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσα στον παγκόσμιο κλύδωνα, με πολλή δεξιοτεχνία, ανάμεσα στη Σκύλλα των Δυτικών και τη Χάρυβδη των Ανατολικών συμφερόντων. Του άφησαν πέτρες γιατί, για να χρησιμοποιήσω και τον λόγο του Ευαγγελίου, «βαρύς ην αυτοίς και βλεπόμενος». Δεν άντεχαν την καθαρότητα του βίου του, το ανιδιοτελές των προσπαθειών του, την αγνότητα του πατριωτισμού του.  «Ηναντιούτο τοις έργοις αυτών. Εγένετο εις έλεγχον εννοιών αυτών». Γιατί πράγματι ήτο «ανόμοιος τοις άλλοις ο βίος αυτού και εξηλλαγμέναι αι τρίβοι αυτού».

Μπορεί τέτοιες συμπεριφορές και καταστάσεις να παρουσιάζονται και σ’ άλλους λαούς, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια του ελεύθερου βίου τους. Στον Ελληνισμό, όμως, που κυκλώνεται από στίφη βαρβάρων, τα οποία τον απειλούν με την αριθμητική και οπλική υπεροχή τους, και που η επίζηλη γεωγραφική θέση του απαιτεί συνεχή εθνική επαγρύπνηση, κάθε αφροσύνη πληρώνεται με εξαιρετικά μεγάλο τίμημα. Με εκποίηση των ιερών και των οσίων μας.

Ο χρόνος που πέρασε από τον θάνατό του, έχει δικαιώσει τον Μακάριο, όχι μόνο όσον αφορά στους χειρισμούς του Κυπριακού πριν από το πραξικόπημα και την εισβολή, αλλά και στον τρόπο διαχείρισης της κατάστασης και του προγραμματισμού του αγώνα μετά την καταστροφή.

Προσφέροντας, μετά την καταστροφή, «κλάδον ελαίας» προς όλους, επεδίωξε συσπείρωση του λαού για αντιμετώπιση της κρίσιμης κατάστασης και επίτευξη μιας λύσης που να επέτρεπε την παραμονή του Κυπριακού Ελληνισμού στη γη των πατέρων του. Κι όταν διαπίστωσε ότι σκοπός της Τουρκίας ήταν η παγείωση των τετελεσμένων της εισβολής, με την πάροδο του χρόνου, η λήθη εκ μέρους του διεθνούς παράγοντα της πραγματικής υφής του προβλήματός μας, που είναι πρόβλημα εισβολής και κατοχής, καθώς και η πρόκληση σύγχυσης στον λαό μας, δεν δίστασε να κηρύξει μακροχρόνιο τον αγώνα, δίνοντας και τις παραμέτρους οι οποίες θα τον διέπουν. Δήλωνε πως οι συνεχείς υποχωρήσεις υποθηκεύουν το μέλλον και η ενδοτικότητα οδηγεί στην υποτέλεια και στην παρακμή. «Πιστεύω», έλεγε, «ότι η νομιμοποίησις των τετελεσμένων γεγονότων θα διεγείρη την Τουρκικήν βουλιμίαν και θα ενθαρρύνη τα επεκτατικά σχέδια της Τουρκίας εις την Κύπρον...»

Και πράγματι! Σιγά – σιγά προσεγγίσαμε τις θέσεις των Τούρκων, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Οι Τούρκοι προβάλλουν συνεχώς νέες αξιώσεις. Θα πρέπει να μας καθοδηγεί το αγωνιώδες παράγγελμα του Μακαρίου: «Δεν θα ξεγράψουμε πατρίδες και δικαιώματα».

Εκφράζοντας και πάλιν τις θερμές μου ευχαριστίες και τα συγχαρητήριά μου στον κ. Νεάρχου για το σπουδαίο έργο του, που, όλως αφιλοκερδώς, παρέδωσε προς έκδοση στην Ιερά Μητρόπολη Πάφου, μνημονεύω τη ρήση του Ισοκράτη: «Εάν τα παρεληλυθότα μνημονεύης, άμεινον περί των μελλόντων βουλεύση», που μας υπενθυμίζει ότι το παρελθόν πρέπει πάντα να μας είναι οδηγός στο παρόν και στο μέλλον.  Η Ιστορία μπορεί να διδάξει όσους θέλουν να διδαχθούν. Κι ισχύουν αυτά, ασφαλώς, και για τον Μακάριο και όσα έγιναν από αυτόν και όσα συνέβησαν γύρω από αυτόν.         

Σ’ εμάς και στις νέες γενιές, που θα έρθουν, εναπόκειται η συνέχιση του έργου του και η υλοποίηση των υποθηκών του για απελευθέρωση της πατρίδας μας.