ΟΜΙΛΙΑ
Κατά την εκδήλωση για τα θύματα των θλιβερών γεγονότων
των Αθηνών, εις τον Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας Παλουριωτίσσης.
Σάββατο 15 Μαΐου 2010.
Τριπλή η διαδρομή της σκέψης μας απόψε.
Ανατρέχει πρώτα στην πατρίδα μας, την Ελλάδα, που περνά μια δύσκολη περίοδο.
Ανασκοπεί, ύστερα, τον θάνατο τριών φιλήσυχων πολιτών και το μεγάλο θεολογικό πρόβλημα της θεοδικίας και των θλίψεων στη ζωή μας.
Προβληματίζεται, τέλος, για το θάνατο ενός τέταρτου ανθρώπου σε εμβρυακή κατάσταση, που για την Εκκλησία είναι φρικτότερος και πιο αποτρόπαιος από τους άλλους.
Πολύ σύντομα θα αναφερθώ και στα τρία αυτά θέματα.
α) Στην Κύπρο όλες οι γενιές των Ελλήνων, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, γαλουχηθήκαμε με το όραμα της Ελλάδος. Μας διαπερνούν ρίγη συγκίνησης στο άκουσμα του ονόματός της. Δακρύζουμε στη θέα της γαλανόλευκης. Μεταρσιωνόμαστε στο άκουσμα του εθνικού ύμνου. Ήταν και είναι, για μας, η Ελλάδα το όνειρό μας, τα άγια των αγίων της ύπαρξής μας.
Γι’ αυτήν πολέμησε η γενιά του 55 – 59 και όχι για οποιαδήποτε άλλη λύση, στην οποία, αναγκασμένοι από αδήριτη ανάγκη, προσανατολιζόμαστε σήμερα. Χάριν της πολέμησαν χιλιάδες Έλληνες Κύπριοι στους διάφορους απελευθερωτικούς της αγώνες. Γι’ αυτήν ο Κυπριακός Ελληνισμός έδωσε ακόμα και τα δισκοπότηρα των εκκλησιών του και τα δακτυλίδια του γάμου του.
Όσες πικρίες κι αν μας πότισαν οι εκάστοτε κυβερνώντες, είναι η μητέρα πατρίδα μας. Μας είπαν, μερικοί, όταν ο Τούρκος μοίραζε πρώτα την ψυχή και ύστερα τη γη μας, πως πέφταμε μακριά, δεν μπορούσαν να μας δώσουν χείρα βοηθείας. Χαρακτήρισαν άλλοι, την Κύπρο, λόγω των πολλών κατακτητών που πέρασαν από κοντά μας ως πόρνην της Μεσογείου. Μας πρόδωσε και μας παρέδωσε στη σφαγή η Χούντα. Μα εμείς, ξέρουμε να διακρίνουμε τα άτομα από τους θεσμούς, την πατρίδα από ανάξιους εκπροσώπους της.
Γι’ αυτό και θλιβόμαστε αφάνταστα σήμερα, που η Ελλάδα βρίσκεται σε δύσκολη οικονομική θέση. Δεν είναι η Ελλάδα φίλη χώρα, όπως μας είπαν κάποιοι τελευταία. Είναι η μητέρα πατρίδα, η πατρίδα μας. Ποτέ δεν θα πάψουμε να προσβλέπουμε σ’ αυτήν. Κι αν οι συνθήκες μάς αναγκάζουν να συνθηκολογούμε προς άλλες κατευθύνσεις, μόνον ο Θεός ξέρει το δράμα της συνείδησής μας, το μάτωμα της καρδιάς μας. Ο πόνος της και τα δεινά της είναι, ως εκ τούτου, και δικά μας. Γι’ αυτό και αναπέμψαμε ολόψυχη την προσευχή μας στον Θεό για σύντομη έξοδό της από την κρίση. Γι’ αυτό και αναπέμπουμε δεήσεις για φωτισμό όλων προς κατανόηση της σοβαρότητας της κατάστασης, για ανάνηψη και εργασία προς έξοδο από την κρίση.
Θα πρέπει, πάση θυσία, να αποσοβηθεί ο κίνδυνος εκπτώσεων στα εθνικά θέματα, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας και της εξ αυτής προκυπτούσης αστάθειας. Εκπτώσεις στα εθνικά θέματα θα οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις. Και δεν έχουμε τη δυνατότητα επιβίωσης με άλλες εθνικές συρρικνώσεις. Θα πρέπει η Ελλάδα και πάλιν, όχι απλώς να ανορθωθεί, αλλά και να μεγαλουργήσει. Είναι μια πρόκληση για όλους τους Έλληνες, ακόμα και για μας που ζούμε εκτός των ορίων του Ελληνικού κράτους. Είναι ευκαιρία, για όσους έχουν τη δυνατότητα, να γίνουν και σήμερα εθνικοί ευεργέτες, να καταξιωθούν στη συνείδηση του έθνους.
β)Τη σκέψη μας συνέχει και το θλιβερό γεγονός του θανάτου, του φόνου στην πραγματικότητα, τριών αθώων ανθρώπων στα θλιβερά επεισόδια της Αθήνας. Νομοταγείς πολίτες, συναισθανόμενοι την ευθύνη τους απέναντι στην πατρίδα και την ανάγκη σκληρής δουλειάς, βρήκαν οικτρό θάνατο από ανεύθυνους και παράνομους. Κι έρχεται στη σκέψη όλων το πρόβλημα της θεοδικίας. Γιατί ο Θεός να επιτρέπει τον πόνο και τη θλίψη στους αθώους; Η ανθρώπινη λογική αποδέχεται κάτι που είναι δίκαιο και απορρίπτει το άδικο. Κι αναμένει αμοιβές για τους δικαίους και τιμωρίες για τους αδίκους. Αυτοί όμως σε τι έφταιξαν; Οι οικογένειές τους γιατί να βυθιστούν σ’ ένα ατέλειωτο πόνο;
Πολλές φορές και εμείς δυσανασχετούμε γιατί μας περικυκλώνουν «ωδίνες θανάτου» και κίνδυνοι Άδου. Και αναζητούμε απαντήσεις: Γιατί και οι αναίτιοι και οι δίκαιοι πολλές φορές να πάσχουν;
Όσες φορές κι αν διαβάσουμε την Αγία Γραφή, δεν θα βρούμε πουθενά υπόσχεση του Θεού πως όσοι βιώνουν κατά το θέλημά του, όσοι τηρούν τα προστάγματά του, θα απαλλάσσονται από τις θλίψεις. Δεν είναι η πίστη μας αλεξικέραυνο που θα απομακρύνει τις θλίψεις από τη ζωή μας. Αντίθετα, στο Ευαγγέλιο θα συναντήσουμε πολλές φορές την προειδοποίηση «εν τω κόσμω θλίψιν έξετε». Εκείνο που θα συναντήσουμε στις Γραφές είναι η υπόσχεση του Χριστού ότι θα μας δίνει δύναμη να αντέχουμε τις θλίψεις. Κι ότι δεν θα επιτρέψει να μας συναντήσουν θλίψεις ανώτερες των δυνάμεων και της αντοχής μας.
Όταν ο Χριστός παρουσιάστηκε να περπατά πάνω στη φουρτουνιασμένη θάλασσα, στην επίκληση του Πέτρου, που προσπάθησε κι αυτός να περπατήσει στα κύματα, «Κύριε σώσον με», δεν σταμάτησε ούτε τον άνεμο, ούτε τα κύματα. Πήρε τον Πέτρο από το χέρι και περπάτησαν μαζί στην τρικυμισμένη θάλασσα. Ήθελε να του πει τότε, αλλά και να διαμηνύσει σ’ εμάς σήμερα, ότι έτσι θα είναι η ζωή μας στη γη αυτή. Πορεία πάνω στα κύματα. Θα ξεπερνούμε τις δυσκολίες, όμως, κρατώντας τον Χριστό από το χέρι.
Μελετώντας, εν τούτοις, την Αγία Γραφή πληροφορούμαστε κάποιους λόγους, για τους οποίους ο Θεός επιτρέπει τις θλίψεις. Έτσι:
· Με τις θλίψεις δοκιμάζεται αλλά και ενδυναμώνεται η πίστη μας. Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται πως ο Θεός «ως χρυσόν εν χωνευτηρίω» δοκιμάζει τους αγίους του. Όταν όλα μάς έρχονται βολικά, δεν έχουμε λόγο να μη λέμε «δόξα σοι ο Θεός». Στις θλίψεις θα φανεί η πραγματική πίστη μας. Όπως η δύναμη του δένδρου φαίνεται στους ανέμους, όπως ο κυβερνήτης δείχνει τις ικανότητές του στην τρικυμία κι ο στρατιώτης στον πόλεμο, έτσι κι ο πιστός Χριστιανός αναδεικνύεται στις θλίψεις. Αν ο εκ γενετής τυφλός της περασμένης Κυριακής, π.χ., δεν δοκιμαζόταν σ' εκείνο το μακροχρόνιο καμίνι των θλίψεων, δεν είναι σίγουρο ότι θα επιδείκνυε εκείνη την πίστη μπροστά στους γραμματείς και τους φαρισαίους. Κι η Χαναναία δεν είναι σίγουρο πως θα ανέπτυσσε τόση πίστη που έκαμψε την αντίσταση του ίδιου του Χριστού.
· Οι θλίψεις έχουν, ύστερα, και παιδαγωγικό χαρακτήρα στη ζωή μας. Είναι γνωστό πως «ον αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δε πάντα υιόν ον παραδέχεται». Όπως οι γονείς για να συγκρατήσουν τα παιδιά τους από πτώσεις και κινδύνους κάποτε τα τιμωρούν, έτσι κι ο Θεός θέτει εμπόδια σε κάποιες επιδιώξεις μας, των οποίων η έκβαση δεν θα ήτο προς το πνευματικό συμφέρον μας. Ο Θεός γνωρίζει και το μέλλον μας το οποίο εμείς αγνοούμε. Βλέποντάς μας να προχωρούμε προς το κακό, θέτει εμπόδια για να μας παρακινήσει σε αλλαγή πορείας. Τέτοια εμπόδια είναι μια ασθένεια, ένα δυστύχημα, κάτι που δεν το προγραμματίσαμε, ένας θάνατος, ίσως, δικού μας ανθρώπου.
· Οι θλίψεις, άλλοτε, συμβάλλουν στη δόξα του Θεού, όπως ο ίδιος ο Χριστός πολλάκις μάς αποκάλυψε. Έτσι η ασθένεια και ο θάνατος του Λαζάρου έγιναν ανεκτά από τον Θεό «ίνα δοξασθή ο Υιός του Θεού δι’ αυτών». Κι η μακροχρόνια ταλαιπωρία του εκ γενετής τυφλού είχε σαν σκοπό να φανερωθούν «τα έργα του Θεού εν αυτώ».
Πολλές φορές το μαρτύριο των αγίων μας έφερε στην πίστη τους ίδιους τους δημίους τους ή ειδωλολάτρες που παρακολουθούσαν την άθλησή τους. Αυξανόταν έτσι η Εκκλησία και δοξαζόταν το όνομα του Θεού. Πόσες, εξάλλου, φορές κι εμείς βλέποντας την υπομονή και την καρτερία κάποιων ανθρώπων στις θλίψεις που συναντούν δεν παρακινούμαστε σε θεοσέβεια;
Χωρίς, λοιπόν, να προκαλεί ή να στέλλει τις δοκιμασίες και τις θλίψεις ο Θεός στον άνθρωπο, έχει τους λόγους του να τις επιτρέπει. Ας το έχουν υπόψη και οι συγγενείς των θυμάτων των οποίων την ανάμνηση επιτελούμε και ας αναζητήσουμε όλοι, πίσω από τη θλίψη, τα μηνύματα του Θεού.
γ) Την ψυχή μας συνέχει, τέλος, και το γεγονός της θανάτωσης του εμβρύου, το οποίο κυοφορούσε ένα από τα θύματα της στυγνής δολοφονίας, η Αγγελική Παπαθανασοπούλου. Οι ειδήσεις μίλησαν για τρία ανθρώπινα θύματα. Στην καλύτερη περίπτωση κάποιοι μετέδωσαν ότι μία γυναίκα, από τα θύματα, ήτο έγκυος τεσσάρων μηνών.
Για μας, όμως, τους Ορθοδόξους Χριστιανούς δεν υπάρχει δίλημμα ούτε τίθεται ένα τέτοιο θέμα: Τέσσερις άνθρωποι δολοφονήθηκαν. Από τη στιγμή της γονιμοποιήσεως, όταν ακόμα έχουμε ένα μόνο κύτταρο, το ζυγωτό, για την Εκκλησία έχουμε τον άνθρωπο. Την ίδια μάλιστα στιγμή γίνεται και η εμψύχωση του ανθρώπου. Ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης, λέει ότι για τον άνθρωπο η αρχή της ύπαρξης είναι μία κι η αυτή, τόσο για το σώμα όσο και για την ψυχή.
Το ότι για την Εκκλησία ο άνθρωπος υφίσταται από τη στιγμή της γονιμοποιήσεως, φαίνεται και από τις αντίστοιχες εορτές που έχει θεσπίσει. Γιορτάζουμε την γέννηση της Θεοτόκου στις 8 Σεπτεμβρίου, αλλά και τη σύλληψή της από την Αγία Άννα, εννέα ακριβώς μήνες προηγουμένως, στις 9 Δεκεμβρίου. Το ίδιο και για τον Πρόδρομο: Έχουμε τη γέννησή του στις 24 Ιουνίου, γιορτάζουμε και τη σύλληψή του από την Ελισάβετ στις 23 Σεπτεμβρίου. Μα και για την κατά σάρκα γέννηση του Χριστού, γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου και εννέα μήνες προηγουμένως, στις 25 Μαρτίου, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Οι Χριστιανοί συγγραφείς, αλλά και οι Ιεροί Κανόνες που θεσπίστηκαν από τοπικές αλλά και τις Οικουμενικές Συνόδους, καταδικάζουν την έκτρωση σε οποιοδήποτε στάδιο της εγκυμοσύνης, υποβάλλοντας σε αυστηρά επιτίμια όσους συνεργούν σ’ αυτήν. Το έμβρυο δεν έχει την αναφορά του μόνο προς τη μητέρα και το σώμα της, αλλά και προς τον Θεό. Είναι ένας άλλος άνθρωπος. Γι’ αυτό και η Εκκλησία αντιτάσσεται στην έκτρωση ακόμα κι αν έχει διαγνωσθεί ανίατη ή άλλη ισόβια ασθένεια. Αν δεν επιτρέπεται να φονεύουμε ένα γεννημένο παιδί που πάσχει, πώς είναι δυνατό να φονεύουμε το αγέννητο; Και το αντίθετο: Αν επιτραπεί ένας τέτοιος φόνος, γιατί να μη φονεύουμε και το γεννηθέν;
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μάς περιγράφει, στο Ευαγγέλιό του, τη συνάντηση της Θεοτόκου με την Ελισάβετ που κυοφορούσε τον Πρόδρομο. Και λέει: «Εσκίρτησε το βρέφος εν αγαλλιάσει εν τη κοιλία αυτής». Και το έμβρυο, δηλαδή, είναι άνθρωπος με δυνατότητες έκφρασης χαράς και συγκίνησης. Οι γυναίκες που κυοφόρησαν μιλούν για τις κινήσεις του βρέφους και τις διαθέσεις του. Και σε μια πραγματική ταινία που δείχνει μιαν άμβλωση, που είμαι σίγουρος ότι πολλοί από σας θα είδετε, παρουσιάζεται η απεγνωσμένη προσπάθεια του εμβρύου να αποφύγει το φονικό όργανο. Φανταστείτε την αγωνία του εμβρύου, στο οποίο αναφερόμαστε σήμερα: Να θέλει να ζήσει· να δει τον κόσμο μας· να αγωνιστεί για τη βελτίωσή του· και ασυνείδητοι φονείς να μην του το επιτρέπουν. Όπως το αίμα του Άβελ βοούσε παραπονετικά προς τον Θεό, έτσι και το έμβρυο «στεναγμοίς αλαλήτοις» καταγγέλλει τους φονείς στον Θεό. Προσευχηθήκαμε, ήδη, γι’ αυτό. Κι ελπίζουμε ο Θεός να μην του στερήσει τη βασιλεία του.
Θεμελιώδης διδασκαλία της Εκκλησίας μας είναι η μετάνοια. «Οσάκις αν πέσης, έγειραι και σωθήση» μας λέει. Όσο μεγάλη κι αν είναι η πτώση, υπάρχει η δυνατότητα της μετάνοιας και σωτηρίας. Αν μην ξεχνούμε ότι πρώτος πολίτης του παραδείσου έγινε ένας ληστής. Και κατά το λόγιον του Χριστού «οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν ημάς εις την βασιλείαν των ουρανών».
Κάτι αντίστοιχο ισχύει και στην καθημερινή ζωή μας, ισχύει και για την ομαδική πτώση και την ομαδική ανάσταση. Ο μεγάλος μας ποιητής, εξάλλου, ο Παλαμάς, διαμηνύει την διαχρονική αλήθεια πως αν έφτασε η πατρίδα μας σε βάθος ανυποληψίας είναι για να φανεί καλύτερα το ανέβασμά της, η εξύψωσή της στη θέση που της πρέπει. Ας μην απελπιζόμαστε, λοιπόν. Ας σκύψουμε όλοι στη δουλειά. Ας υπομείνουμε κάποιες στερήσεις πρόσκαιρες. Και είναι σίγουρο πως, του Θεού συνεργούντος, η Ελλάδα, η πατρίδα μας, και πάλιν θα μεγαλουργήσει. Και τα τέσσερα αθώα θύματα, τα οποία αναμιμνησκόμαστε απόψε, θα γίνουν ενισχυτικό λίπασμα αυτής της ανορθωτικής προσπάθειας.
